Kuchnia gruzińska

Gruzja to kraj, w którym można odpocząć zarówno nad morzem (Czarnym) jak i udać się na trekking po górach czy pojeździć na nartach (Kaukaz), odwiedzić rejon winnic i winiarni (Kachetia) czy jedno z najstarszych miast na świecie, gdzie jeszcze starożytni Grecy przybywali w poszukiwaniu złota (Kutaisi), pojechać do jednego ze słynących z leczniczych wód uzdrowisk (region Meschetia) czy stolicy, a zarazem największego miasta w Gruzji – Tbilisi, które już od swego założenia w V wieku było miastem wielu kultur i religii, dzięki czemu trudno się tu nudzić lub pozostać obojętnym na jego urok. Podczas wakacji w Gruzji naprawdę warto zwrócić uwagę na tutejszą kuchnię, zwłaszcza że jedzenie i picie są ważną częścią gruzińskiej kultury. Co więcej, kuchnia gruzińska jest coraz popularniejsza na świecie – o czym świadczy spora liczba gruzińskich knajpek w większych miastach europejskich i amerykańskich. Chyba jednak nie musimy nikogo przekonywać, że najlepiej spróbować jej u źródła, czyli właśnie w Gruzji! Co warto zjeść podczas wycieczki do Gruzji? Co to jest gruzińskie chaczapuri? Zapraszamy do lektury.

Charakterystyka kuchni gruzińskiej
Położenie Gruzji na trasie Jedwabnego Szlaku – dróg handlowych między Zachodem i Wschodem – sprawiło, że kuchnia gruzińska to połączenie najlepszych zachodnich i wschodnich smaków, mieszanina kuchni regionalnej z kuchnią grecką, mongolską, turecką i arabską. Kuchnia gruzińska charakteryzuje się dużą ilością mięsnych potraw (co nie znaczy, że wegetarianie nie znajdą tu czegoś dla siebie!) przyrządzanych z różnych rodzajów mięsa – drobiu, wołowiny, baraniny, wieprzowiny, świeżych i suszonych przypraw (między innymi kolendry, bazylii, estragonu, pietruszki, czosnku) oraz bogactwem orzechów, które dodaje się do sosów, dressingów, zup, mięs i wypieków. Gruzini przywiązują wagę do jakości składników, które najlepiej powinny pochodzić od lokalnych rolników. Ważną elementem gruzińskiej kultury jest supra – tradycyjne przyjęcie przy bogato zastawionym (oczywiście gruzińskimi potrawami) stole, suto zakrapiane winem, trwające kilka godzin. Gruzińskie wina są znane i sławne od stuleci na całym świecie, a najpopularniejsze odmiany to m.in. czerwone Kindzmarauli i Saperavi oraz białe Tsinandali i Tvishi. 

Co to jest gruzińskie chaczapuri?
Chaczapuri to najpopularniejsza, tradycyjna gruzińska potrawa – w podstawowej wersji zrobione na zakwasie ciasto wypełnione serem. Chaczapuri jest wypiekane w różnych kształtach (w tym łódki), jedno lub wielowarstwowe, z serem na zewnątrz lub przykrytym warstwą ciasta. Ciasto do chaczapuri jest robione z matsoni – kwaśnego gruzińskiego mleka, dzięki któremu ciasto jest wyjątkowo miękkie. Oczywiście chaczapuri mają różne regionalne odmiany: oprócz sera do nadzienia dodaje się także jajek, mięsa, warzyw, roślin strączkowych. Najczęściej wykorzystywanym gatunkiem sera wykorzystywanym do przyrządzenia chaczapuri jest kwaśny, moczony w solance sulguni, pochodzący z nadmorskiego regionu Megrelia. W 2019 roku chaczapuri i związane z nim tradycje uzyskały w Gruzji status jednego ze składników kulturowego dziedzictwa kraju, a 27 lutego został ogłoszony dniem chaczapuri! Na wakacjach w Gruzji można spróbować tej popularnej przekąski zarówno na ulicznym stoisku, jak i w eleganckiej restauracji. Chaczapuri jest popularne nie tylko w Gruzji, ale także w krajach należących niegdyś do Związku Radzieckiego – w tym Rosji, a nawet w Izraelu, gdzie potrawę spopularyzowali gruzińscy Żydzi.

Co warto zjeść w Gruzji oprócz chaczapuri?
Oprócz chaczapuri w Gruzji warto zjeść na pewno chinkali – rodzaj dużych pierogów wypełnionych najczęściej mięsem, ulepione w charakterystyczny sposób na kształt czegoś, co przypomina makówkę. Sekret jedzenia chinkali polega na nadgryzieniu pieroga, wysączeniu znajdującego się w środku mięsnego wywaru, a dopiero na koniec – zjedzeniu mięsa. Podobnie jak chaczapuri, chinkali je się rękami. Wielbicielom szaszłyków polecamy mtsvadi – ich gruzińską odmianę, aromatyczne i soczyste kawałki (a jakże) mięsa, po grillowaniu wkładane do miseczki z cebulą oraz sokiem z granatów. Gorące mięso prosto z rusztu nieco karmelizuje cebulę, a sok dopełnia smak potrawy. W Gruzji warto także spróbować choć jednego rodzaju popularnych tutaj gulaszy – np. bardzo gęstego charczo (kharcho), złożony z mięsa, pomidorów i przypraw, w tym mieszanki przypraw zwanej chmeli-suneli. Innym rodzajem gruzińskiego gulaszu jest chakapuli – rzadszy i bardziej wodnisty od charczo, którego głównym składnikiem jest mięso z dodatkiem białego wina, przypraw i sosu tkemali, zrobionego głównie ze śliwek.